Ubezwłasnowolnienie jest możliwe, gdy choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe lub występowanie innego rodzaju zaburzeń powodują, że dana osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem - wówczas orzeka się ubezwłasnowolnienie całkowite, bądź też gdy jest w tym zakresie ograniczona i potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw – wówczas orzeka się ubezwłasnowolnienie częściowe.

Wniosek o ubezwłasnowolnienie zgłasza:

• małżonek osoby,
• jej krewni (wnuk, syn, ojciec, dziadek i tym podobne) oraz rodzeństwo,
• jej przedstawiciel ustawowy,
• prokurator.

Wniosek musi przedstawiać dokumenty medyczne świądcze o przesłaniu do podjęcia decyzji o ubezwłasnowolnienia. 

Wyróżnia się dwa typy ubezwłasnowolnienia:

• całkowite,
• częściowe

W przypadku całkowitego osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może samodzielnie dokonywać  czynności prawnych – a jeśli to uczyni, to czynność taka jest nieważna. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może samodzielnie dokonać czynności związanych z umowami powszechnie zawieranymi w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.